نقش فرهنگ و هنر مسجدی در انتقال مفاهیم عاشورا بی‌بدیل است/ تئاترهای محرمی را در عاشورا اجرا کنیم
تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۸۱۲۶۱
فیاض با بیان‌اینکه نقش فرهنگ و هنر مسجدی در انتقال مفاهیم عاشورا بی‌بدیل است، گفت: خوب است بعد از تعزیه که هنر آیینی و سنتی ما محسوب می‌شود، بتوانیم تئاتر دینی به ویژه با محور محرم را به مساجد ببریم.
به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان: ماه محرم و صفر که از راه می‌رسد، همه منتظر مجالس و دسته‌های عزاداری حسینی در سطح مساجد، هیئات و بالاخص محلات هستند تا هر فردی از این جامعه بتواند گوشه‌ای از ارادت خود را به سید و سالار شهیدان ابزار کند که البته این مساله نمودهای بیرونی مختلفی در هر روستا، شهر و حتی کشور دارد چراکه عزاداری برای اباعبدالله الحسین (ع) موسم اشکی است که آوازه و عشق به آن در سطح جهان پیچیده است، در نتیجه شاهد شکل‌گیری ابعاد مختلفی از برگزای مراسم‌های ویژه این ایام در قاب فعالیت‌های سنتی نظیر هئیات مذهبی، مجالس حسینی در مساجد و به طور خاص تبلور ویژه‌برنامه‌های هنری در قاب تئاتر، فیلم، موسیقی هستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بر آن شدیم به مناسبت فرارسیدن ایام عزای حسینی با دکتر «ابراهیم فیاض»، استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران گفت‌وگویی داشته باشیم تا برپایی عزاداری محرم در سطح مساجد، هئیات مذهبی، محلات و دیگر اماکن مذهبی را از معبر فعالیت های هنری بررسی کنیم. در ادامه حاصل این گفت وگو را می خوانید:
«ابراهیم فیاض» در گفت وگو با خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان با بیان اینکه سبک هنری محرم یک تراژدی است، اظهار کرد: همه ما می دانیم که تراژدی و فرهنگ یک رابطه مهم و اساسی با یکدیگر دارند و اساسا تراژدی فرهنگ را بازتولید می کند؛ حال این تراژدی در مورد تاسوعا و عاشورا به معنای واقعی کلمه فرهنگ ایرانی را با تمام ابعادش تولید کرده است به طوری که تک به تک شهرها، اقوام و محلات از بُن و ریشه برای این واقعه وارد میدان می‌شوند.
موسیقی محرم را به گوش جهان برسانیم
عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با بیان اینکه هنرهایی نظیر تعزیه که برخاسته از عاشورا هستند به مثابه یک اُپرا است، افزود: امروز باید ارکستر عاشورا داشته باشیم چه در ایران و چه در خارج از کشور از جمله عراق چراکه موسیقی زبان جهانی است و این گوش مخاطب است که می‌شنود بنابراین باید موسیقی محرم را در جهان پخش کنیم و اگر امکان برپایی کنسرت به صورت فیزیکی در سایر کشورها را نداریم حداقل از طریق رسانه مبادرت به پخش این آثار کنیم.
وی ادامه داد: دَهه نخست ماه محرم شور و چهل روز تا اربعین شعور را به طور خاص در مراسم داریم؛ گویی دَه روز عزاداری و چهل روز فرصت برای تبیین ماهیت این واقعه که در نهایت تبلور آن در راهپیمایی عظیم اربعین قابل رویت است.
فیاض با بیان اینکه عزاداری برای امام حسین (ع) صرفا مختص به مسلمانان و بالاخص شیعیان نیست، گفت: از برادران اهل سنت گرفته تا پیروان ادیان مسیحیت، یهودیت و ارامنه برای سیدالشهدا(ع) عزاداری می‌کنند و این ایام در اماکن مذهبی آنان نیز مورد توجه است چه اینکه ما برای گرامیداشت یاد امام حسین (ع) و یارانش مساجد، هیئات و محلات را سیاهپوش و عزادار می کنیم تا یک فرهنگ و تراژدیِ تاریخی بازتولید شود، تراژدی‌ای که نظیر آن را در تاریخ پیدا نمی‌کنیم که از نوزاد شش ماهه تا پیرمرد نودساله در آن حضور داشته و عاشقانه شهادت را لبیک گفتند و جالب اینجاست که هر کاراکتر (شخصیت) در کربلا مراسم خاص خودش را در طول قرن ها داشته تا به امروز رسیده است؛ مصداق بارز این روزها را شاید بتوان همایش شیرخوارگان حسینی دانست که نه تنها یاد حضرت علی‌اصغر (ع) را زنده کرده بلکه خود به نوعی تشویق به ازدواج و فرزندآوری است.
این پژوهشگر با بیان اینکه حضور امام حسین (ع) در کربلا خانوادگی بود و از همینجا است که فرهنگ‌پذیری از عاشورا در جامعه آغاز می‌شود، افزود: همین مساله که آن حضرت(ع) با اهل‌بیت خود در کربلا حاضر شدند و همه از جان خود گذشتند منجر به این شد تا یک جریان در سیر فرهنگ ایجاد شود، اگر در مراسم محرم که در سطح مساجد، هیئات مذهبی و محلات برگزار می‌شود دقت کنیم می‌بینیم که بزرگ و کوچک در حال تداعی آن واقعه هستند، نوزادان را لباس علی‌اصغر می پوشانند، کودکان لباس عربی می پوشند، سربند به پیشانی می‌بندند، جمعیت زنجیر می‌زند، دیگری طبل می‌زند و همه این موارد یک نوستالوژی را شکل می‌دهد تا جایی که فرد حتی اگر این دیار را ترک کند، خاطرات و نوستالوژی ایام محرم را با خود همراه کرده و همین زمینه‌ساز برپایی مراسم محرم در قالب های مختلف در سایر کشورها می شود.
نمایش های عاشورایی در مساجد اکران شود
وی ادامه داد: اشاره من به این مولفه‌ها از این جهت بود که بگویم کل مجالس عزاداری که در قالب‌های مختلف در ایام محرم برگزار می‌شود در ذهن اشخاص حک می‌شود، حال تصور کنید که در این عرصه نقش مسجد را پررنگ‌تر ببینیم و اجازه دهیم که مولفه‌های هنری محرم در مسجد تبلور یابد چراکه مسجد محیطی است که همه نوع آدم و تیپی در آن رفت و آمد دارد؛ نکته دیگر اینکه در ایام محرم فردی که شاید اصلا مذهبی نباشد ولو برای دقایقی از منزلش خارج می‌شود و به احترام امام حسین (ع) جمعیت عزادار هیئت و مسجد را نظاره کرده و حتی به آنها می‌پیوندد، بنابراین اجرای تئاترها و نمایش های عاشورایی در مساجد می تواند قدم مهمی در پیشبرد فرهنگ حسینی از گذرگاه هنر باشد.
استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با اشاره به هنر تعزیه‌خوانی که قرن‌ها است در رثای اباعبدالله(ع) در نقاط مختلف ایران اجرا می‌شود، گفت: علاوه بر تعزیه که می‌تواند در جذب افراد به مسجد و هیئت موثر باشد تصور می‌کنم موسیقی سنتی ویژه این ایام نیز تاثیر بسزایی دارد، برای مثال سُرنا و طبل در شهر کازرون که حال و هوای خاصی دارد. من از آنجایی که خود متولد این شهر هستم تاثیر ورود هنر به آیین‌های مذهبی را به چشم دیده ام، تو گویی اجرای این تراژدی در قاب هنر از یک سو و پس از آن سکوتی که ناگهان فراگیر می شود نشان از تاثیری دارد که مفهوم و غایت واقعه عاشورا بر جامعه بر جای گذاشته است.
فیاض تأکید کرد: برای هرچه ملموس‌تر شدن آنچه که عنوان کردم مصداقی را بیان خواهم کرد، روستای «شواز» روستایی وسط کویر در استان یزد است که چند خانوار بیشتر در آن زندگی نمی‌کنند اما روز عاشورا نه تنها از سراسر ایران که حتی از سایر کشورها جمعیت به سوی این محل سرازیر شده و روستا ناگهان میزبان شش هزار نفر می شود و تصور کنید همین حضور گسترده ذیل بیرق امام حسین (ع) و آیین های مذهبی که در این مراسم برگزار می شود، چه قدر سبب آشنایی خانواده‌ها، وصلت ها و دوستی ها خواهد شد و این دقیقا همان کارکرد عزاداری برای امام حسین (ع) است که تصور کنید منطقه ای در طول سال سوت و کور است، یا فردی در طول زندگی مراوده ای با دیگران ندارد اما با فرارسیدن ماه محرم و عزاداری ها ناگهان شرایط متفاوت می شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بُردن تئاتر و نمایش‌های آیینی به مسجد و مصلی با هدف اشاعه فرهنگ حسینی اقدامی بس تاثیرگذار است، اتفاقا که این رویکرد در حال گسترش در جامعه است و بسیار اقدام خوبی است که بعد از تعزیه که هنر آیینی و سنتی ما محسوب می شود، بتوانیم تئاتر دینی به ویژه با محور محرم را به مساجد ببریم کاری که خوب است مدرسه تئاتر شبستان بر آن متمرکز شود. چراکه ذیل اجرای این آثار شاهد تحقق این مهم خواهیم بود که هنر معنا را تجسم بخشد آن هم در مورد واقعه ای چون عاشورا؛ بنابراین اگر فرهنگ عاشورا به صورت تئاتر، فیلم، رمان در بیاید غوغا خواهد شد.
پایان پیام/248
منبع: شبستان
کلیدواژه: امام حسین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۸۱۲۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دسته‌های عزای امام صادق (ع) از مدارس تا مساجد برپا می‌شود
محمدعلی سعیدی نژاد گفت: امام جعفر صادق (ع) چهار هزار شاگرد داشت و ۵۰ درصد از احادیث شیعه را آن حضرت بیان کرده اند، همانگونه که ۲۵درصد از روایات از امام باقر، پدر آن حضرت نقل شده است. یعنی ۷۵درصد احادیث ما از این دو امام نقل شده درحالی که ما برای شناخت امام صادق (ع) کم کار کرده ایم.
وی افزود: در راستای شناخت امام ششم طرح پیوند صادق از منازل و مدارس تا محله‌ها و مساجد اجرا می‌شود تا در روز شهادت امام صادق که تعطیل رسمی است، در‌های مدارس باز باشد و مراسم مختلف مانند عزاداری آن حضرت با حضور مردم و دانش آموزان برگزار شود.
سعیدی نژاد اضافه کرد: از ساعت ۱۱ دسته عزاداری از مدارسی که به مسجد نزدیک هستند، آغاز می‌شود و بعد از عزاداری نماز جماعت ظهر برگزار می‌شود که یکی از این برنامه‌ها از مدرسه پیام غدیر تهران آغاز می‌شود و در استان‌های دیگر مانند کرمانشاه، قزوین و لرستان شاهد برپایی چنین تجمعاتی خواهیم بود.
وی افزود: وزارت آموزش و پرورش، کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور و ستاد برگزاری نماز جمعه برای برپایی هرچه بهتر این مراسم اعلام آمادگی کرده اند و در شبکه شاد برای دانش آموزان اطلاع رسانی انجام شده است.
مدیرعامل موسسه فرهنگی پیام غدیر اضافه کرد: در کنار این مراسم دو برنامه فرهنگی نیز برگزار می‌شود که یکی مسابقه کتابخوانی با محوریت کتاب پند‌های امام صادق نوشته مرحوم آیت الله محمدتقی مصباح یزدی است و دیگری ارائه ۶ داستان در قالب کتاب صوتی است.
وی از برگزاری مراسمی دیگر در سالروز ولادت امام ششم خبر داد و گفت: هفدهم ربیع الاول مصادف با سالروز میلاد پیامبر اکرم و هفته وحدت است و کمتر به معرفت افزایی امام صادق پرداخته می‌شود. به همین منظور در ۱۷ ربیع نیز مراسم جشن آن حضرت در مدارس و مساجد برگزار خواهد شد.
منبع: ایرنا
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟